De toekomst van de mensheid ligt in de circulaire economie. Sinds de industriële revolutie zijn we geëvolueerd en geroutineerd geraakt binnen het marktmodel van de lineaire economie. We merken dat dit lineaire model van take, make & waste aan zijn absolute houdbaarheidsdatum zit. Als we ons niet aanpassen zal de planeet aarde eraan moeten geloven met zeer desastreuse gevolgen. 

Ik ben zeker geen doemdenker, maar er zijn toch wel concrete feiten waar we niet omheen kunnen: We kreunen onder een gigantische afvalberg, die we dumpen in zee, of op mega vuilnisbelts of zonder schroom exporteren naar Afrika. We gooien onaanvaardbare hoeveelheden voedsel weg… We kiezen nog te veel voor “het nieuwe, modieuze of hippe”, waarbij de kanttekening kan gemaakt worden dat we gerust nog enkele jaren met het bestaande hadden voortgekund.

Toch groeit langzamerhand het besef dat we hierdoor structureel de basis van ons leven aantasten. Gelukkig evolueren we steeds meer naar een andere manier van produceren en consumeren gebaseerd op een circulaire economisch model. De trend voor de toekomst ligt dan ook in de verdere exploitatie van het circulaire.

Reparatie, hergebruik, upcycling … dat worden de trends voor de toekomst. Bedrijven die daarop inzetten krijgen de wind in de zeilen. De principes van cradle to cradle zijn natuurlijk al veel vroeger beschreven, maar vandaag en in de toekomst is de circulaire economie een amalgaan van verschillende elementen.

De deeleconomie past daar perfect in. Waarom zouden we een massale hoeveelheid CD’s willen bezitten als je overal en altijd Spotify bij de hand hebt? Maar de redenering kan perfect doorgetrokken worden voor vele andere sectoren. Waarom zou je een volle kleerkast aan kleding willen? Kledingbibliotheken, zoals Lena, The fashion Library in Amsterdam, bieden je de kans om je basis kledingassortiment uit te breiden met een ruime garderobe. Kledingabonnementen zal je in de toekomst her en der zien opduiken. Geen kleding meer kopen, maar huren.

Het leasen van auto’s kennen we natuurlijk al veel langer bij de bedrijfswagens, maar BMW experimenteert met het ter beschikking stellen van een auto voor het juiste gebruik.  Op wintersport met de ganse familie betekent dat je een groter volume nodig hebt, dan wanneer je romantisch met zijn tweeën naar zee wil of in de stad met een kleinere wagen wil rondrijden.  Met deze kleinere auto wil je liefst electrisch rijden en door zijn compactheid kan je in drukkere steden, dan weer veel gemakkelijker een parkingplaats vinden. In plaats van 2 of drie auto’s te kopen, wil BMW een maandfee gaan introduceren, waarbij je betaalt voor wat je op dat moment nodig hebt.

Ook met wasmachines en andere producten overweegt men over te stappen naar dit soort formules. Momenteel komen er dagelijks nieuwe ideeën die deelmodellen in verschillende economische en maatschappelijke sectoren als objectief hebben.

Circulaire economie heeft natuurlijk ook te maken met een biobased economy. De twintigste eeuw was overduidelijk de eeuw van de chemie. De éénentwintigste eeuw zal worden gekenmerkt door biomimicry, wat kort door de bocht, erop neerkomt dat we voor onze economie en onze manier van leven, werken, wonen en eten, inspiratie gaan halen uit de biologie en de fysica.

Binnen een circulaire economie evolueert afval opnieuw tot grondstof voor nieuwe productie. Dit perpetuum mobile houdt zichzelf in stand en vormt als het ware een gesloten kring. De toekomst van een meer op hi tech gestoelde landbouw zit volledig binnen dit circulair model. Denk  hierbij aan het hele fosfaatverhaal.

De energiesector weet ondertussen dat opgeslagen energie uit zonlicht of andere natuurlijke bronnen perfect oplaadbaar is voor later gebruik.  Panasonic introduceerde kortelings de oplaadbare batterijen, die onderling kunnen communiceren met maar liefst 30.000 andere batterijen. Hier kan je kleinere steden energie-onafhankelijker gaan maken van de energienutsbedrijven. Disruptie kondigt zich ook hier aan…

Kleinere en grotere steden worden in de nabije toekomst circulair dankzij urban mining.

Met een groeiende verstedelijking zien we dat steden beschikken over grote hoeveelheden afval. Ik geef je een mooi recent voorbeeld. Apple recupereerde in 2015 bijna 1 ton aan goud uit teruggebrachte oude PC’s en telefoons. Deze hoeveelheid had een waarde van bijna 35 miljoen Euro.

Er zijn nog andere voorbeelden van urban mining. Elke middelgrote stad heeft wel minstens 30 tot 50 koffiezaken. Trendy en innovatieve ondernemers kunnen zich erop toeleggen om dagelijks de afvalstof koffiedrab op te halen bij de lokale koffiezaken. Ik ben ervan overtuigd dat ze dit vaak kosteloos meekrijgen, want het bespaart het koffiehuis zelf aan kosten. Deze koffiedrab kan je dan gaan gebruiken voor de teelt van oesterzwammen, want koffiedrab blijkt een bijzonder goed substraat te zijn hiervoor. Deze oesterzwammen kan je opnieuw in de stad gaan vermarkten aan de consument of horeca of wie weet in een eigen trendy champignon restaurant. Dat het werkt, bewijzen steeds meer ondernemers wereldwijd, want er bestaan inmiddels al meer dan 200 van dit soort initiatieven op wereldschaal.

Urban mining wordt big business en zal leiden tot heel wat jobcreatie voor de komende decennia. Dit werd nog eens veelvuldig aangetoond op een recentelijk congres, gehouden in het Italiaanse Bergamo.

Voor de inhoud van deze blog baseerde ik mij op een aantal recentelijk bijgewoonde voordrachten van specialisten in dit domein, zoals Plan C, Professor Herman Wijffels, Johan Van Gompel en het derde Symposium over Urban Mining & Circulaire Economie gehouden van 23 tot en met 25 mei 2016 in Bergamo. Het voorbeeld van koffiedrab in een stad heb ik zelf getoetst. Voor geïnteresseerden ligt er hiervoor een kleine business case klaar te wachten op mogelijke exploitatie